مدل سازی و روندیابی شاخص‌های حدی دما و بارش حوضه دریاچه ارومیه

دما و بارش از عناصر اساسی اقلیم است لذا تغییرات ناگهانی یا کوتاه‌مدت و درازمدت آن می‌تواند ساختار آب و هوای هر محل را دگرگون سازد. هدف از پژوهش حاضر پیش‌بینی روند شاخص‌های حدی اقلیمی با استفاده از روش‌های آماری ریز مقیاس‌نمایی و تولید داده‌های مصنوعی می‌باشد. در این تحقیق به منظور دست‌یابی به این اهداف، ابتدا داده‌های اقلیمی دما، بارش، ساعات آفتابی و ... طی دوره 1981 تا 2010 از سازمان هواشناسی اخذ گردید. سپس با استفاده از مدل‌ آماری CLIMGEN و داده‌های مشاهداتی دما، بارش و... سه ایستگاه‌ منتخب حوضه، داده‌های دوره 2050-2020 تولید شد. با استفاده از نرم افزار RClimDex شاخص‌های حدی دما و بارش شامل روزهای یخبندان، روزهای تابستانی، روزهای خیلی مرطوب و روزهای خشک متوالی استخراج گردید. در نهایت با استفاده از MINITAB و مدل سری‌های زمانی روند شاخص‌های اقلیمی در ایستگاه‌های منتخب حوضه دریاچه ارومیه ترسیم شد. برای صحت سنجی و ارزیابی مدل، توسط داده‌های مشاهداتی دوره 1981 تا 2000 به پیش‌بینی داده‌های دوره 2010-2001 بوسیله مدل پرداخته شد. سپس همبستگی و میزان خطای 1MAE و 2RMSE بین داده‌های تولید شده با داده‌های مشاهداتی توسط SPSS و EXCEL بدست آمد. بیش‌ترین میانگین خطای مطلق بارش در ایستگاه ارومیه با 69/4 میلیمتر و کم‌ترین آن در ایستگاه تبریز با 07/3 میلیمتر اندازه‌گیری شد. بیشترین میزان مجذور میانگین مربعات خطای بارش در ایستگاه تکاب با 4/6 میلیمتر و کم‌ترین آن در ایستگاه تبریز 01/4 میلیمتر بدست‌آمد. نتایج نشان دهنده افزایش رویدادهای حدی دما و بارش از جمله افزایش روند روزهای تابستان(روزهای گرم)، افزایش روزهای خیلی مرطوب(بارش سنگین) و روزهای خشک متوالی در ایستگاه‌های منتخب واقع در غرب و شرق حوضه می‌باشد؛ و افزایش روند روزهای یخبندان و کاهش روند روزهای تابستان، کاهش روزهای خیلی مرطوب و روزهای خشک متوالی در ایستگاه منتخب جنوب حوضه مشاهده می‌گردد.